Rak grlića materice u Srbiji ima visoku učestalost i nažalost, vrlo retko se otkriva u početnim fazama. Otkriva se mnogo češće u fazi dva i/ili tri, kada je bolest već uzela maha. Tada i lečenje traje dosta duže i komplikovanije je.
Važno je imati u vidu da je otkrivanjem raka grlića materice u početnoj fazi, lečenje jednostavnije i kraće traje. Pacijent može biti 100% izlečen i vratiti se svom normalanom životu.
U ovom tekstu stručni tim Beo-lab Medicover-a daje vam odgovore na sledeća pitanja vezana za skrinig raka grlića materice:
- Šta je rak grlića materice?
- Koji su simptomi raka grlića materice?
- Koji faktori rizika povećavaju rizik za rak grlića materice?
- Od kog uzrasta se pojavljuje rak grlića materice?
- Šta znači skrining raka grlića materice?
- Koji su skrining testovi za rak grlića materice?
- Kako uraditi skrining testove grlića materice?
- Ako rezultat Papa testa ukaže na sumnju, koji su sledeći koraci?
Šta je rak grlića materice?
Rak grlića materice je bolest koja počinje kada se određene ćelije grlića materice promene i počnu nekontrolisano da se umnožavaju. Promena najčešće nastaje usled infekcije HPV virusom (humani papilloma virusom).
“Visokorizični tipovi HPV-a su nađeni kod 80% slučajeva karcinoma raka grlića materice”- ističe Profesor dr Oliver Stojković.
Lezija se razvija tokom vremena, sa malo propratnih simptoma, tako da pacijent može kasno otići kod lekara, kada je bolest već uznapredovala, u slučajevima kada ne ide na redovne preporučene skrining preglede.
Koji su simptomi raka grlića materice?
Rak grlića materice može se manifestovati menstrualnim krvarenjem između dva ciklusa ili pri seksualnom odnosu uz manju bol. Pacijenti ne osećaju bolove pa i iz tog razloga, neretko, odlaze lekaru kasno, u poodmakloj fazi bolesti. Ukoliko se javi bol, javlja se u naprednim fazama bolesti.
Ukoliko primetite da vam se konzistencija, boja i miris sekreta promenila, to može biti prvi znak da se obratite svom izabranom ginekologu. Iz tog razloga, vrlo je važno da se skrining testovi sprovode redovno.
Koji faktori rizika, povećavaju rizik za rak grlića materice?
Nezaštićeni seksualni odnosi, rano stupanje u seksualne odnose i višestruki partneri uz neadekvatnu zaštitu, su faktori koji povećavaju rizik od zaraze visoko rizičnim sojem HPV virusa. Humani papiloma virus je vrlo rasprostranjen virus u ljudskoj populaciji.
Smatra se da većina seksualno aktivnih ljudi bude zaraženo ovim virusom u nekom trenutku života. Iz tog razloga, edukovanje mladih, što je ranije moguće, neophodno je kako bi se izbegla neželjena trudnoća, ali i polno prenosive bolesti.
HPV test – genotipizacija HPV virusa u skriningu raka grlićamaterice.
Od kog uzrasta se pojavljuje rak grlića materice?
Lezije koje vode ka karcinomu grlića materice, mogu se pojaviti već sa 21 – 24 godinom. To se može dogoditi kada pacijenti rano započnu svoj seksualni život i od prvog seksualnog kontakta stupe u kontakt sa onkogenim tipom HPV virusa.
Genotipovi virusa 16 i 18 su poznati po izraženom onkogenom karakteru i agresivnijoj evoluciji, od jednostavnih promena do ozbiljnijih, u vrlo kratkom vremenskom periodu.
Dakle, i prvi seksualni kontakt može biti rizičan. Rizik je povećan ako smo manje informisani jer ne znamo da možemo doći u kontakt sa HPV infekcijom i shodno tome ne preuzmemo preventivne mere zaštite (npr.korišćenje kondoma).
Šta znači skrining grlića materice?
Skrining je istraživačka metoda kojom lekari mogu otkriti kod pacijenata lezije, predkancerogene promene, koje se mogu izlečiti tako da ne dostignu razmere ozbiljne promene i karcinom.
Koji su skrining testovi za rak grlića materice?
Pregled u cilju prevencije raka grlića materice, uključuje sledeće skrining testove:
Papa test
Papa test, cerviko-vaginalna citologija je najčešće korišćeni skrining test. Uloga ovog testa je da identifikuje pacijente koji mogu imati prisutne promene na celijama cerviksa, promene koje imaju potencijal da prerasu u ozbiljne lezije pa čak i kancer.
U slučaju abnormalnog Papa nalaza potrebna su dodatna ispitivanja po preporuci lekara, da bi se postavila tačna dijagnoza.
Priprema pacijenta kod uzimanja uzorka za Papa test
HPV test
Paralelno sa Papa testom, iz istog uzorka, može se izvesti i HPV test (genotipizacija humanog papilloma virusa) ako se za Papa test koristi metoda uzorkovanja na tečnoj podlozi. HPV infekcija humanim papilloma virusom najčešći je uzrok pojave lezija.
Kolposkopija
Pored gore navedenih testova, najčešće se koristiti kolposkopija tj. kolposkopski pregled izgleda grlića materice pod uveličanjem, a sve sa ciljem da se otkrije tačna dijagnoza i najbolji terapijski tretman za pacijenta.
Osim što se pri kolposkopiji može istovremeno uraditi citološki razmaz za pregled ćelija cerviksa kroz Papa test ili HPV test, poznavanje niza kolposkopskih slika omoguća lekaru razlikovanje mikroskopski vidljivih benignih, od potencijalno malignih promena.
Skrining testovi i pregledi u prevenciji raka grlića materice se preporučuje periodično pacijentima od 21 do 64 godine života. Preporuke su da se ginekološki pregled grlića materice vrši jednom godišnje. Kada postoji sumnja na postojanje promena, pacijenti se mogu češće pozivati na kontrolu npr. jednom u 6 meseci.
Kako uraditi skrining testove grlića materice?
Skrining se obavlja najčešće tokom rutinskih redovnih ginekoloških pregleda i sastoji se od prikupljanja sloja ćelija sa cerviko-vaginalnog područja koje se zatim šalju u laboratoriju na dalju analizu. Pored toga postoji i vrlo značajna i korisna mogućnosti da se uzorkovanje za Papa test i HPV test obavi jednostavno i u laboratoijskim uslovima.
Saznaj u kojim Beo-lab laboratorijama možeš da obavite uzorkovanje za Papa testi i HPV genotipizaciju i kako da se pravilno pripremite za uzorkovanje za Papa test.
Skrining testovi i metode nisu bolne. Postoji nekoliko metoda uzorkovanja za Papa test, a najčešće se preporučuje citologija u tečnom medijumu (Papa test liquid based) jer se analizira veći broj ćelija, a analiza ima veću osetljivost na otkrivanje mogućih lezija. Važno je istaći da je u ovom slučaju moguće iz istog uzorka obaviti, po potrebi i analizu na HPV viruse.
Pročitajte više o prednostima Papa testa na tečnoj podlozi u članku:
“5 prednosti Papa testa na tečnoj podlozi”.
Važno je znati da u okviru Ministarstva zdravlja Republike Srbije postoji program skrininga za pacijente, pa besplatne preglede može obaviti na bazi zdravstvenog osiguranja (neophodna overena zdravstvena knjižica). Sa uputom od izabranog lekara potrebno je da se javite izabranom ginekologu u Domu zdravlja kako biste zakazali datum pregleda.
Skrining testovi i pregledi mogu da se obave i u privatnim klinikama i privatnim ginekološkim ordinacijama, „besplatno“, ako imate privatno zdravstveno osiguranje, a lekarska ordinacija ima ugovor sa tom osiguravajućom kućom.
Priprema za uzimanje Genitalnih briseva
Ako rezultat Papa testa ukaže na sumnju, koji su sledeći koraci?
Kada je pri redovnom pregledu dobijen rezultat Papa testa sa prisutnim promenama (abnormalni rezultat papa testa), zavisno od stepena abnormalnosti i prisutnih promena, lekari odlučuju da prošire pretrage.
Neki pacijenti se upućuju na testiranje na infekciju HPV virusom, ili se preporučuje kolposkopija – vizuelni mikroskopski pregled grlica materice, traženje mogućeg prisustva bilo kakve ranice koje se ne mogu inače videti golim okom.
Preventivni ginekološki panel u Beo-lab laboratorijama uključuje: cervikalni i vaginalni bris, vaginalni sekret grupa, Papa test ( papanicolau test).
Preporučujemo: Saznajte i koji su sve skrining testovi primenjuju u prevenciji maligniteta, u članku:
Skrining testovi u prevenciji maligniteta
Izvor: https://www.medicover.ro/despre-sanatate/screeningul–de-cancer-de-col-uterin,238,n,285